Herinrichting Markt Gavere
- Locatie
- Markt Gavere
- Opdrachtgever
- Farys (medeopdrachtgever gemeente Gavere)
- Ontwerper
- Sweco Belgium
- Aannemer
- Aclagro
- Realisatie
- 2023
- Waar
- Plein
- Situatie
- Heraanleg bestaande situatie
Beschrijving
De ‘oude’ Markt in Gavere was nagenoeg volledig verhard en deed in hoofdzaak dienst als parking. De verharding was divers en in zeer slechte staat en er was geen ruimte om te ontmoeten of te verblijven. De voetganger moest het stellen met een schamel voetpadje langsheen de gevels.
Een deel van het plein werd autovrij gemaakt. Hierin is een uitgevlakte en multifunctionele ruimte voorzien met een geïntegreerde waterpartij. Deze waterpartij wordt permanent gevoed met vers en altijd beschikbaar bronwater vanuit de lagergelegen fontein (beschermd monument). Hierdoor zal de fontein altijd voor verkoeling zorgen, ook als het weken niet zou regenen. Naast verkoeling is dit onderdeel op de Markt dus ook een ruimte voor spelen en ontmoeten, en bevordering van het sociaal leven.
De bestaande riolering, weliswaar minder zichtbaar maar even belangrijk, was ook in slechte staat, waardoor vernieuwing zich opdrong.
Randvoorwaarden
Bij de herinrichting van publieke ruimte, en zeker bij een Markt, dient een evenwicht te worden gevonden tussen de vaak zeer uiteenlopende topics. De Markt dient flexibel te zijn in gebruik en beleving, er dient ruimte te zijn voor:
- de wekelijkse markt, kermis en andere events
- terrassen
- ontmoeten en verblijven
- groen
- parkeren
- fietsenstallingen
- laad- en loszones
- spel en spelen
- bereikbaarheid hulpdiensten
Bij de nieuwe Markt wordt de ruimte niet ‘opgedeeld’ (zoals vroeger) maar ‘gedeeld’, waarbij het gebruik dus multifunctioneel is.
Uitvoeringsaspecten
In cijfers is er op de Markt ongeveer 1.400 m² groenzones met een totaal van 310 m³ buffering van hemelwater. Genoeg ruimte om onze bomen en planten van vers water te voorzien. De Markt is voornamelijk gekenmerkt door gesloten bebouwing, maar dit heeft de ontwerpers niet beperkt om maximaal in te zetten op bronmaatregelen en ontharding. Dit vertaalt zich al snel in een interactie tussen de marktfunctie en de omgang met hemelwater.
De vroegere verharding was zeer divers en uiterst oncomfortabel (met valpartijen tot gevolg). De niveauverschillen werden uitgevlakt en er werd een zeer comfortabele pleinvloer in Europees graniet voorzien, die zeer duurzaam is in gebruik en onderhoud.
Het multifunctionele karakter van de ‘nieuwe’ Markt zorgt voor mogelijkheden, waarin ontharden en groene oases een rol spelen. Deze groene ruimten worden gebruikt om het hemelwater te laten afvloeien en hierna te infiltreren.
Ook de voorste dakhelften van de woningen worden niet gespaard en aangesloten op de ondergrondse boomplaatsverbetering d.m.v. infiltratieputjes. Zo wordt er maximaal ingezet op bronmaatregelen en vindt de Markt haar link met het groenblauwe verhaal.
De beperkte oppervlakte die om technische redenen niet kan aangesloten worden op het infiltratieverhaal, bufferen we afwaarts in een buffertank en wordt vertraagd geloosd op het afwaartse regenwaterstelsel.
De groenzones bestaan uit een combinatie van vaste planten, aangevuld met siergrassen, bloembollen, meerstammige heesters en enkele solitaire bomen. Deze creëren niet alleen een zeer divers en attractief beeld, maar tegelijk ook een hoge beeldkwaliteit in elk seizoen. Daarnaast dragen ze ook bij tot de biodiversiteit, gezien er vanaf januari tot diep in de herfst steeds voldoende bloei en nectar ter beschikking is voor vlinders, bijen en andere insecten.
De groenzones zijn hier meer dan een beeld alleen en vormen ook de spons van de markt. Ze ontvangen nagenoeg al het hemelwater dat op de Markt valt op en infiltreren het langzaam naar de bodem. Hiervoor werd op basis van de nodige berekeningen (SIRIO) een ondergrondse buffer geplaatst, bestaande uit bomengranulaat.
De porositeit van dit bomengranulaat treedt op als buffer en het luchtige vermogen van deze ondergrond geeft de bomen een optimale kans om te groeien.
Participatie burger
De opmaak van zo’n plan gaat niet over één nacht ijs. Er ging een heus participatietraject aan vooraf met participatieavonden, ontwerpateliers en infomarkten waarbij de bewoners en handelaars van de Markt, de omliggende straten en alle Gaverlingen werden betrokken.
Investeringskost
De totale kost van dit project bedraagt ongeveer 2,6 miljoen euro.
Werking en onderhoud
De infiltratie in de groenzones verloopt zoals verwacht. Het onderhoud van de buffertank verloopt volgens de gangbare onderhoudsfrequenties, evenals van de groenzones. De frequentie van het groenonderhoud is conform deze van kwalitatieve groenzones met vaste planten. De planten en bomen in deze groenzones zorgen voor een luchtige bodem.
Bij het inzetten op infiltratie met afstromend maaiveld is het van groot belang dat gedurende de volledige uitvoeringsperiodes de groenzones beschermd worden tegen verdichting, vervuiling, etc. Al deze elementen hebben een invloed op de latere infiltratiefunctie van deze groenvakken.
Contactpersoon
Mieke Dries – afdeling ruimte, dienst infrastructuur gemeente Gavere
Kenny Hermus – Projectleider Sweco Belgium
infrastructuur@gavere.be
kenny.hermus@swecobelgium.be
09 389 29 60