Heraanleg Alfons Smetsplein Leuven
- Locatie
- Alfons Smetsplein Leuven
- Opdrachtgever
- Stad Leuven
- Ontwerper
- OMGEVING en D+A studiebureau
- Aannemer
- Krinkels
- Realisatie
- 2018-2019
- Waar
- Plein
- Situatie
- Heraanleg bestaande situatie
Beschrijving
Het Alfons Smetsplein was vroeger een volledig verhard en ietwat verloederd plein in het stadscentrum van Leuven waar het niet aangenaam vertoeven was. Er was quasi geen groen aanwezig. Inwoners en bezoekers verwarden het plein vaak verkeerdelijk voor een parking, waardoor er vaak meerdere auto’s midden op het plein parkeerden.
De heraanleg van dit plein bestond uit een grondige ontharding van maar liefst 30%.
Daarnaast werd ook een regenwaterriool aangelegd en werden innovatieve plantenbakken toegevoegd die een bufferende functie hebben voor het water afkomstig van de regenpijpen.
Randvoorwaarden
Onder het plein bevond zich een parkeergarage waar het water binnen sijpelde, een grote factor om rekening mee te houden. Gezien het om een plein boven een bestaande parking ging met aanpalende bebouwing, lagen alle maaiveldpeilen vast.
Op sommige plaatsen was de opbouw zeer gering waardoor het ontwerp moest bijgestuurd worden. Het is een project met veel maatwerk geworden, maar het resultaat is een aangename groene verblijfsruimte in het centrum van Leuven geworden.
Door het plein naar de kiosk toe te verhogen, ontstond er genoeg opbouwhoogte om het groen de nodige ruimte te geven om te kunnen wortelen en te groeien.
Uitvoeringsaspecten
Bij het vernieuwen van de bovenbouw van het plein werd voor 30% onthard. Er werden verschillende plantvakken en bomen toegevoegd, waarbij steeds in opbouw werd gewerkt om de beperkte dekking boven de ondergrondse parking op te vangen.
De regenwaterpijpen van de omliggende gebouwen werden waar mogelijk naar de plantenbakken geleid voor extra natuurlijke bevloeiing. De bakken zorgen voor een buffering en vertraagde afvoer van het water. In de plantenbakken is een overloop voorzien, zodat het overtollige water kan wegstromen, en onderaan werden waterhoudende platen geïntegreerd die het regenwater absorberen en langer ter plekke houden. Dat maakt het gemakkelijk voor de planten om droogteperiodes te overbruggen.
Bij de heraanleg werd ook een afkoppeling voorzien van de regenwaterafvoer van het gewone rioleringsstelsel. Dat neemt bij hevige regen veel druk van de riolering af en zorgt voor minder overstromingsgevaar.
Door het vervangen van de oude stenen, het toevoegen van veel groen en het inwerken van meerdere zitelementen en aangepast ledverlichting, is een aangename, groene verblijfsruimte midden in de stad gecreëerd.
Voor het groen werd in een eerste fase gewerkt met een tijdelijke beplanting. Deze is vervangen door een robuust assortiment vaste planten die vorstbestendig zijn. De bloei in de plantenbakken zal in mei starten met de akelei, een inheems plantje. Dankzij de herfstanemonen en de asters zullen er helemaal tot in de herfst bloeiende planten te zien zijn op het plein.
Participatie burger
De burgers en handelaars werden aan de hand van informatievergaderingen betrokken bij het ontwerp. Doordat de ontwerper echter gekozen werd via een ontwerpwedstrijd, werd er niet altijd veel ruimte gegeven aan participatie.
Investeringskost
De prijs bedraagt 1.000.000 miljoen euro.
Werking en onderhoud
De waterbufferende plantbakken werken zoals verwacht. De droge zomer veroorzaakte geen schade aan de beplanting. De nieuwe zitbankjes worden ondertussen veel gebruikt. Voorbijgangers vinden in het plein een extra groene ruimte om even te relaxen midden in de stad. Dat was dan ook het doel van het ontwerp: het grauwe, verharde plein, waar regelmatig auto’s stonden en waar weinig te beleven viel, omtoveren in een plaats waar het aangenaam vertoeven is. Bij die transformatie werd maximaal rekening gehouden met ontharding, vergroening, en het opvangen en gescheiden afvoeren van regenwater.
Het plein vormt nu een aangename, groene en klimaatrobuuste verblijfsruimte midden in de stad. De stad mocht veel positieve reacties van omwonenden ontvangen, ook al leefde bij bewoners de vrees tijdens het voorontwerp dat de geïntegreerde zitbanken hangjongeren zouden aantrekken.
Het onderhoud betreft groenonderhoud van de plantvakken en het park, 10-15 keer per jaar.
Verbeterpunten: Het participatietraject had beter uitgewerkt kunnen worden, zodat er vanaf het begin meer draagvlak zou geweest zijn. Dit wordt in de nieuwe projecten nu intensiever aangepakt.
Contactpersoon
Valerie Philippaerts – Valerie.Philippaerts@leuven.be – 016/27 25 00
