© Monique Hoogland

Maatregelen voor een groene en klimaatbestendige tuin

Laat je inspireren door alle mogelijke maatregelen om je tuin klimaat-, water- en natuurvriendelijk te maken.

Een kleine aanpassing heeft al een groot effect

Wil je eerst weten hoe het zit met de waterdoorlaatbaarheid van je grond? We helpen je een handje met een simpele infiltratieproef.

Filters
Favorieten
Favorieten

Klik op het hartje bij een maatregel om 'm te bewaren.

Onthard je oprit en terras

© Giverbo
© Monique Hoogland
© Chantel van Beurden
© Amar Sjauw En Wa - Windhorst
© Amar Sjauw En Wa - Windhorst
© atelier GROENBLAUW
© Amar Sjauw En Wa - Windhorst
© atelier GROENBLAUW

ONTHARD JE OPRIT EN TERRAS

Een oprit voor één of meer wagens, een terras in tegels of hout, een pad rond de woning. Als je je woning eens van bovenaf zou bekijken, sta je er wellicht van versteld hoeveel oppervlakte er verhard is. Nochtans is dat niet overal nodig.

Minder verharding biedt veel voordelen. Door te ontharden in de voortuin heeft de straat onmiddellijk een groenere aanblik. Dit zorgt voor minder hittestress in de zomer.Door in de tuin enkel de hoogst noodzakelijke verhardingen aan te brengen, is er meer ruimte voor groen en voor water, waardoor de hittestress in de zomer afneemt en er minder overstromingsgevaar is in de winter.  Ook zorgt meer groen voor een aangenamere beleving van de tuin. Groen brengt rust en ruimte.

Inventariseer in de tuin welke verhardingen snel groen worden, veel onkruid begroeiing kennen. Dit zijn stukken verharding die niet frequent gebruikt worden en dus in aanmerking komen om te verwijderen.  De ideaal te ontharden stukjes dus.

Vergeet bij het verwijderen van verharding niet om ook de laag eronder op te breken.

Indien dit zandcement is, moet dit uitgebroken, afgevoerd worden en kan er teelaarde in de plaats aangebracht worden. Een zandlaag kan mee gemengd worden in extra teel aarde of compost en is een goede ondergrond om een bloemenmengsel op in te zaaien.

Tips: afstromend water van noodzakelijke verharding van terrassen en paden hoeft niet altijd afgevoerd te worden, laat het terras en het wandelpad maximaal afwateren naar planten vakken, gazon of andere groenzones.

Op plaatsen waar verharding noodzakelijk is maar geen grote draagkracht noodzakelijk is, kan gebruik gemaakt worden van waterdoorlatende verharding

WATERDOORLATENDE VERHARDING

Waar verharding wenselijk is, bijvoorbeeld voor het terras, de tuinpaden, de oprit en de parkeerplaats, kan voor waterdoorlatende verharding gekozen worden. Het regenwater kan dan in de bodem infiltreren en het grondwater aanvullen. Het regenwater wordt zo opgevangen bij de bron en hoeft niet via een putje en de riool afgevoerd te worden. Dit helpt bij hevige regenbuien om wateroverlast op straat en in de tuin te voorkomen. Het weghalen van tegels en het vervangen door waterdoorlatende bestrating biedt meer ruimte aan een natuurlijk bodemleven en vergroot daarmee de biodiversiteit. Je tuin blijft ook koeler als je minder verharding gebruikt.

 

Er bestaan meerdere mogelijkheden om een waterdoorlatende verharding aan te leggen. Dit zijn de belangrijkste soorten:

1. Steenslag en dolomiet

Steenslag (puingranulaat, grind, schelpen, …) en dolomiet laten het regenwater ongehinderd door. Een verharding met steenslag of dolomiet kan je makkelijk zelf aanleggen. Onderhoud is eenvoudig, want met af en toe een beetje harken en egaliseren ben je klaar. Indien je een honinggraatstructuur gebruikt voor de steenslag of de dolomiet, dan blijft de toplaag mooi egaal. Hoe dik de laag steenslag moet zijn en wat het beste formaat voor de steenslag is, hangt in grote mate af van de belasting. Zo krijgt een tuinpad een dunnere laag dan een parkeerplaats waarop elke dag een bestelwagen staat. Door een waterdoorlatende anti-worteldoek eronder te leggen beperk je de groei van onkruid.
Geschikt voor: oprit, parkeerplaats, terras en tuinpad.

2. Open of waterdoorlatend asfalt

Open asfalt bestaat uit grove steenslag die met bitumen (teer) wordt gebonden. Hierdoor laat het asfalt makkelijk (regen)water door. Open asfalt biedt een goede oplossing voor plaatsen waar iets meer verkeer komt. Enkel voor plaatsen waar er veel gedraaid en gekeerd wordt, is het minder aangewezen. Voordat je voor waterdoorlatend asfalt kiest, moet je zeker zijn dat de grondwatertafel diep genoeg zit (≥ 70 cm). Anders bestaat het risico dat het regenwater heel moeilijk in de bodem kan sijpelen en ontstaan er (grote) plassen. De plaatsing is niet eenvoudig, omdat het asfalt warm en machinaal moet worden gelegd.
Geschikt voor: oprit en parkeerplaats.

3. Poreuze betonklinkers

Poreuze klinkers hebben een korrelstructuur met veel poriën. Hierdoor zijn de klinkers water- en luchtdoorlatend. Net als bij waterdoorlatend asfalt moet de grondwatertafel diep genoeg zitten. De betonklinkers moeten regelmatig worden geborsteld om de poriën open te houden.
Geschikt voor: oprit, parkeerplaats, terras en tuinpad.

4. Bestrating met brede voegen

Bij bestrating met brede voegen worden klassieke kasseien, betonstraatstenen of natuurstenen gebruikt. Tussenin komen brede voegen die worden gevuld met fijne kiezel of grof zand. Het hemelwater kan dan langs de voegen in de bodem dringen. Voor de brede voegen kun je ook geprefabriceerde “afstandshouders” gebruiken.
Geschikt voor: oprit, parkeerplaats, terras en tuinpad.

Ebema

5. Betonstraatstenen met drainageopeningen

Betonstraatstenen met drainageopeningen hebben gaten met daaronder kanaaltjes. Het hemelwater sijpelt langs deze kanaaltjes in de bodem. In vergelijking met de andere waterdoorlatende bestratingen is bij betonstraatstenen met drainageopeningen een belangrijk bijkomend onderhoud nodig. De drainageopeningen moeten regelmatig worden vrijgemaakt met een hogedrukreiniger. Tip: gebruik voor het reinigen van de openingen regenwater uit een regenwaterput.
Geschikt voor: oprit, parkeerplaats, terras en tuinpad.

6. Houtsnippers, boomschors en cacaodoppen

Deze ‘verharding’ is de meeste duurzame vorm van waterdoorlatende verharding, maar moet wel bijna jaarlijks aangevuld worden. De houtsnippers en cacaodoppen verhinderen het groeien van onkruid en het uitdrogen van de bodem. Ze warmen ook minder op dan steenachtige materialen. Ze worden ook gebruikt op plekken in de tuin waar geen beplanting staat of als bodemverbeteraar. Onder de mulchlaag voorzie je best een worteldoek om  de groei van onkruid te verhinderen. Wil je het strak houden? Zorg dan voor een afboording.
Geschikt voor: tuinpad en als bodembedekker.

7. Grasbetontegels

Grasbetontegels zijn een vorm van open bestrating. De ruimte tussen de stenen kan gebruikt worden voor lage bodembedekkers of gras, hierdoor warmt het oppervlak ook minder op. Het regenwater loopt langs de openingen de bodem in. Afhankelijk van de te verwachten belasting (enkel wandelaars of ook voertuigen) moet een voldoende dikke fundering in steenslag worden voorzien. Zorg ook voor een voldoende dikke onderlaag (± 15 cm) uit teelaarde en geëxpandeerde kleikorrels of leemhoudend zand met turf en teelaarde. Dit om het insijpelen van het regenwater in de bodem te vergemakkelijken.
Geschikt voor: oprit, parkeerplaats en tuinpad.

8. Polyethyleen grastegels

Deze grastegels zijn vervaardigd uit gerecycleerd polyethyleen met hoge dichtheid. Ze worden opgevuld met teelaarde, ingezaaid met graszaad of aangevuld met grind- en kiezelsoorten. Ook bij dit type van waterdoorlatende verharding moet je van bij het ontwerp voldoende fundering in steenslag en een onderlaag voorzien.
Geschikt voor: oprit en parkeerplaats

9. Karresporen

Een echt landelijk uitzicht krijgt je oprit met karresporen. Dat zijn twee stroken verharding, terwijl de rest van de oprit onverhard blijft . De ruimte tussen de stroken kan bestaan uit gras of een laagblijvende bodembedekker.

Geschikt voor: oprit en parkeerplaats

10. Grindgazon

Brandwegen, kampeerterreinen, verhuispaden,… komen in aanmerking voor een grindgazon. Op deze manier kan gazon sporadisch bereden worden. Een grindgazon is een mengsel van grind, lava, klei, compost en graszaad.

Het mengsel is goed waterdoorlatend en heeft een zekere sterkte, maar is toch volledig groen. Een goed compromis dus voor plaatsen die heel af en toe bereden worden.

 

kosten
zeer weinig kosten
moeilijkheid
vrij makkelijk
onderhoud
weinig onderhoud

Benodigdheden

Grasbetonstenen

Grasbetonstenen zijn een vorm van een open bestratingspatroon en zijn geschikt voor opritten, voor een plek om de auto neer te zetten en voor tuinpaden. De ruimte tussen de stenen wordt gebruikt voor lage bodembedekkers of gras, hierdoor warmt het oppervlak ook minder op en laat regenwater door.

Poreuze klinkers

Poreuze klinkers zijn geschikt voor een oprit, een opstelplaats voor een auto, een terras en tuinpaden. Poreuze klinkers hebben een korrelstructuur met een hoog percentage poriën. Hierdoor zijn de klinkers water- en luchtdoorlatend.

Open bestratingspatroon

Een open bestratingspatroon kan gerealiseerd worden met klinkers, grasbetonstenen en/of poreuze klinkers die met een brede voeg worden gelegd of in een ander open patroon. Een open bestratingspatroon is geschikt voor opritten, voor een plek om de auto neer te zetten en voor tuinpaden. De ruimte tussen de klinkers wordt gebruikt voor lage bodembedekkers of gras. Er zijn ook klinkers met noppen, waarbij de noppen ervoor zorgen dat de klinkers met een open voeg gelegd worden.

boomschors

Houtsnippers

Houtsnippers en cacaodoppen zijn geschikt als waterdoorlatende verharding van tuinpaden maar ook om de bodem te bedekken daar waar geen beplanting staat. De houtsnippers en cacaodoppen verhinderen het groeien van onkruid en het uitdrogen van de bodem en warmen ook minder op dan steenachtige verhardingsmaterialen.

Deze ‘verharding’ is de meeste duurzame vorm van waterdoorlatende verharding, maar moet wel bijna jaarlijks aangevuld worden.

Houten vlonder

Een houten vlonder is geschikt voor een terras of een tuinpad. Om onkruidgroei onder en tussen het vlonderhout te voorkomen is het aan te bevelen een waterdoorlatend anti-worteldoek toe te passen. Een houten vlonder vraagt op schaduwrijke plekken onderhoud vanwege algengroei. Met wat zand en een borstel kunnen de algen verwijderd worden.

Gebruik geen tropisch hardhout, maar alleen hout met een FSC-keurmerk. Robinia is bijvoorbeeld een duurzame Europese houtsoort die je ook voor een vlonder kunt gebruiken.

lavastenen

Grind en steenslag

Grind en steenslag kan gebruikt worden voor opritten, voor een plek om de auto neer te zetten, voor tuinpaden en terrassen. Grind en steenslag heeft als voordeel dat het beter water doorlaat ten opzichte van andere type verhardingen met klinkers etc.; nadeel is dat het meer onderhoud vraagt. Het moet weleens aangevuld en geëgaliseerd worden. Door het toepassen van stabilisatiematten wordt de druk van een auto op het grind beter verdeeld en blijft het grind beter op zijn plek. Grind is een schaarse grondstof; uit het oogpunt van duurzaamheid kan beter steenslag gebruikt worden.

schelpen

Schelpen

Schelpen kunnen gebruikt worden voor tuinpaden en terrassen. Schelpen hebben als voordeel dat ze beter water doorlaten ten opzichte van ander soort verhardingen met klinkers etc.; nadeel is dat verharding met schelpen meer onderhoud vraagt. Ze moeten weleens aangevuld en geëgaliseerd worden. Door het toepassen van stabilisatiematten wordt de druk beter verdeeld en blijven de schelpen beter op hun plek.

Tips

  • Houd de tuin zo groen mogelijk en minimaliseer de verharding.
  • zorg er bij grasbetontegels voor dat de teelaarde niet helemaal tot op de rand van de tegels wordt opgevuld zodat het hart van het gras lager ligt dan passerende wielen, grasmaaiers... en zodat de grond niet wordt samengedrukt.
  • breek ook de laag onder de verharding op, deze wordt namelijk verdicht om een stabiele ondergrond te bieden voor de verharding maar dit is niet goed voor een goede wortelgroei van je planten
×